I. BÀI TOÁN KẾT HỢP THƠ LỤC BÁT & THẤT NGÔN BÁT CÚ ĐƯỜNG LUẬT:

     Thơ Lục Bát (LB) là một đỉnh cao trong thi ca Việt Nam, còn Thất ngôn Bát cú Đường luật (TNBCĐL) cũng là một đỉnh cao trong thi ca Trung Quốc. Hai thể loại thơ này có nhiều điểm đặc sắc, hoàn toàn khác biệt với nhau Nếu TNBCDL với những quy luật chặt chẽ nghiêm minh về “Vần - Luật – Niêm  - Đối” gói gọn trong 8 câu, mỗi câu 7 chữ, nổi tiếng như một cái bình gốm sứ thượng hảo hạng, thì Lục Bát với khả năng vận dụng “Mỹ từ pháp” vô hạn lại độc đáo như một giải lụa đào êm mướt, thướt tha.

     Không thể và cũng không nên so sánh thể loại này với thể loại khác, nhưng có một vấn đề bức thiết được đặt ra, làm đau đầu người viết hơn 15 năm , đó là vấn đề: Có thể nào KẾT HỢP hai thể loại hoàn toàn khác biệt nhau ấy vào trong một hình thức diễn đạt duy nhất hay không? Cụ thể là làm sao đưa được những thủ pháp “quái chiêu” của Lục Bát như “Đồng dạng, Tiểu đối, Đoạn cú, Song điệp các loại” vào trong thơ TNBCĐL? ... Nói cách khác, làm thế nào để một thể loại thơ Trung Quốc lại có thể chuyên chở được cái hồn thơ Việt Nam?

     Sau 15 năm nghiên cứu những độc đáo của hai thể loại thơ Lục Bát và TNBCĐL, với những nỗ lực không mệt mỏi trong việc tìm cách dung hòa hai đỉnh cao ấy, cuối cùng người viết đã tìm được lời đáp khá là bất ngờ: LỤC NGÔN THỂ hoàn toàn có đủ khả năng ấy!

     Vậy thì LỤC NGÔN THỂ là gì?

II. LỤC NGÔN THỂ CỔ ĐIỂN:

     Lục ngôn thể (cổ điển) là một BIẾN CÁCH, xuất xứ từ Thất ngôn Bát cú Đường Luật, có thể xem như một thể loại thơ hoàn toàn Việt Nam, đã xuất hiện trong Thi ca VN từ thế kỷ thứ 15, qua các bài thơ của Nguyễn Trãi và sau đó là Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và nhiều thi nhân khác nữa

Thí dụ :

THỦ VỸ NGÂM

Góc thành Nam, lều một gian
No nước uống, thiếu cơm ăn
Con đòi trốn dễ ai quyến
Bầy ngựa gầy thiếu kẻ chăn
Ao bởi hẹp hòi, khôn thả cá
Nhà quen xuế xóa, ngại nuôi vằn
Triều quan chẳng phải, ẩn chẳng phải
Góc thành Nam, lều một gian

(Nguyễn Trãi)

     1. Các đặc điểm, ghi nhận được từ bài thơ này như sau:

     - Về BỐ CỤC: Bài thơ gồm 8 câu giống như TNBCĐL, nhưng số chữ trong câu được phép linh động: Khi thì 7 chữ, khi thì 6 chữ. Trong bài này có 3 câu 7 chữ và 5 câu 6 chữ.

     - Về ĐỐI: các câu 3 - 4 và 5 - 6 vẫn tuân thủ nghiêm ngặt luật ĐỐI NGẪU của TNBCĐL.

     - Về VẦN: Vần gieo độc vận ở cuối câu 1, 2, 4, 6, 8 giống hệt như TNBCĐL.

     - Về NIÊM: Không nhất thiết phải bị gò bó, trói chặt về NIÊM. Nghĩa là Niêm được càng tốt, không Niêm cũng... không sao cả. Càng phóng khoáng tự do càng hay.

     - Về LUẬT: Luật Nhị Tứ Lục đảo thanh trong TNBCĐL cũng được tôn trọng một cách... tương đối. Nghĩa là không nhất thiết phải theo đúng trật tự BẰNG - TRẮC - BẰNG hoặc TRẮC - BẰNG - TRẮC ở các chữ thứ 2, 4, 6 như trong TNBCĐL.

     Tóm lại:

     Lục ngôn thể là một thể thơ Việt Nam, thoát thai từ Thất ngôn Bát cú Đường Luật, nhưng có nhiều biến thái mang tính tự do, phóng khoáng hơn, thích hợp với tâm hồn bay bổng của người Việt Nam chúng ta hơn.

     2. Những nhược điểm lớn lao của Lục ngôn thể (cổ điển) là ở chỗ:

     + Vì xuất hiện từ thế kỷ thứ 15, lúc ấy các phương tiện thông tin còn rất hạn chế, nên tầm phổ biến của thể thơ này không rộng : trong cộng đồng rất ít người biết đến thể loại thơ này.

     + Ngôn từ thời ấy đến nay đã trở thành... quá cổ xưa, thậm chí đã mất hẳn trong tiếng Việt hiện đại. Thí dụ: