Thơ: Vũ Trọng Thái - Lời bình: Đỗ Trọng Kim 

Nhà thơ: Nguyễn Thị Thúy Ngoan

HV Hội Nhà Văn VN

 “CHỊ TÔI” 

(Quý tặng nhà thơ Nguyễn Thị Thúy Ngoan)

“Chòng chành như nón không quai” 

Thuyền đời vẫn lái dọc dài tháng năm

Quắt quay như một đời tằm

Gom ngày, gom tháng - đến rằm trăng lên

Ru cơn gió bấc những đêm 

À ơi... phận vạc ru mềm cánh tay

“Lời ru nâng cánh con bay” *

Dõi theo khôn lớn từng ngày, con ơi

Mỏng manh thân chị giữa đời 

Bão giông chẳng gục - bão đời chẳng lay

Yêu thơ, yêu đến đắm say

Lấy thơ điểm tựa mặc ngày phôi pha

Lời ru còn mãi ngân xa 

Thân cò sải cánh bao la giữa trời

Mặc cho con nước đầy vơi

Thuyền chị vững lái sông đời dọc ngang.

 (21h10, tối 18/5/2020)  

* Câu thơ trong bài Lời Ru của nhà thơ Nguyễn Thị Thúy Ngoan

Tác giả: Vũ Trọng Thái (HV Hội Nhà văn VN) 

Lời bình 

Đọc bài thơ “ Chị tôi” của nhà thơ Vũ Trọng Thái viết tặng nhà thơ Nguyễn Thị Thúy Ngoan. Tôi dâng trào cảm xúc và tôi cho rằng tác giả đã có một tình cảm thật yêu quý và kính trọng như thế nào mới viết được bài thơ hay và sâu sắc đến vậy. Trên văn đàn ai cũng biết nhà thơ Nguyễn thị Thúy Ngoan quê Vĩnh Bảo Hải Phòng là nhà thơ nữ được bạn đọc cả nước yêu quý. Chị là Hội viên Hội Nhà VănViệt Nam - Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng với một số giải thưởng quốc gia và thành phố.

Nhưng, đời tư của chị lại không được may mắn. Người chồng yêu quý của chị lâm bệnh sớm ra đi khi chị mới 28 tuổi đang độ thanh xuân với nhiều mơ ước. Để lại cho chị ba đứa con thơ dại, lại rơi đúng vào thời kì bao cấp cơm ngô mỳ mạch cũng không đủ ăn, vừa là mẹ, vừa là cha, khó khăn chồng chất khó khăn có những lúc tưởng như gục ngã. Nhưng chị đã kiên cường chèo lái con “thuyền đời” đầy sóng gió cho đến ngày nay các con chị đã trưởng thành có cháu nội, ngoại đầy đủ.  

Bài thơ “Chị tôi” của nhà thơ Vũ Trọng Thái cho bạn đọc thấy sự tinh tế về ngôn từ và cái nhìn tổng thể, chỉ bốn câu thơ mở đầu.Nhà thơ Vũ Trọng Thái đã cho người đọc  khái quát được cả cuộc đời thăng trầm của nhà thơ Thúy Ngoan “Chòng chành như nón không quai /Thuyền đời vẫn lái dọc dài tháng năm/ Quắt quay như một đời tằm Gom ngày, gom tháng - đến rằm trăng lên” Ai mà mà đội nón không quai được chứ, nó chòng chành và rất khó khăn để giữ thăng bằng, chỉ sơ xuất nhỏ chiếc nón sẽ bay theo chiều gió. Năm 2007 Thúy Ngoan xuất bản tập thơ “ Nón Không Quai” đã gây được ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc cả nước. Và “nón không quai”, nhà thơ Thúy Ngoan cảm nhận cuộc đời mình, duyên phận mình như chiếc nón không quai ấy. “mà thuyền đời vẫn lái dọc dài tháng năm”. Đúng vậy, sau hòa bình, đất nước còn vô vàn khó khăn, một thân một mình lăn lộn với đời sống thường nhật, lo công việc xã hội, lo cơm áo gạo tiền nuôi dạy con thơ.  

Nhà thơ Vũ Trọng Thái đã ví cuộc đời của nhà thơ Thúy Ngoan là “ Thuyền đời” bởi đã là thuyền thì phải lênh đênh trên sông nước và hứng nhiều bão giông, đòi hỏi người lái lại càng phải vững tay chèo, lách qua từng con sóng để về bến đỗ bình yên. Một việc làm của người góa phụ thật kiên cường. Từ quê Vĩnh Bảo chị mang con ra thành phố ngơ ngác giữa chốn phồn hoa “ Cò gầy còn có bến sông/ Con đi mót tép phố đông không bờ” (Thơ Thúy Ngoan) 

Thật tài tình, nhà thơ Vũ Trọng Thái chỉ cần 2 câu thơ thôi là người đọc đủ biết “ Chị tôi” vất vả như thế nào: “Quắt quay như một đời tằm/ Gom ngày, gom tháng - đến rằm trăng lên” “Gom ngày, gom tháng” từ ngữ rất thơ, khi con người ta vất vả cô đơn thường quên cả ngày cả tháng. Còn chị thì lại gom ngày, gom tháng để chắt chiu từng tia sáng nhỏ nhoi tích tụ cho đến khi toả sáng như “ ánh trăng rằm”. Người phụ nữ Việt Nam giỏi việc nước, đảm việc nhà nhưng tình yêu với con cái là vô bờ bến, Thúy Ngoan cũng vậy.

Nhà thơ Vũ Trọng Thái thể hiện qua những câu thơ vô cùng da diết, thương cảm đến tận cùng của nỗi đau, ví người đàn bà góa như phận vạc, phận vạc đắng cay gian khổ biết chừng nào, đêm về ru con trong mưa phùn gió bấc, ru con đến “mềm cánh tay”, ôi, còn nỗi đau nào đau hơn “Ru con gió bấc những đêm/ À ơi... phận vạc ru mềm cánh tay”. Hy vọng một ngày nào đó con sẽ trưởng thành bay cao và bay xa “Lời ru nâng cánh con bay/ Dõi theo khôn lớn từng ngày, con ơi”. Mong manh thân gái một mình bao nhiêu cám dỗ đời thường vây quanh mà “Chị tôi” không hề sa ngã cho dù “Đồng lương như chiếc lá bay/ Dãy nhà tập thể rụng đầy trăng sao” (thơ Thúy Ngoan). Phải đặt mình vào những năm thập kỷ 80 khó khăn chung của đất nước thật cùng cực, thì ta càng hiểu thêm nỗi gian truân của người góa phụ một mình nuôi ba con thơ dại mới khổ làm sao “Mỏng manh thân chị giữa đời/ Bão giông chẳng gục - bão đời chẳng lay”.

Thơ - đã nâng đỡ Thúy Ngoan đứng dậy. Chị đã từng tâm sự :“làm thơ để chống lại nỗi buồn và sự cô đơn - dẫu biết rằng đến với thơ chẳng dễ gì”. Nhà thơ Vũ Trọng Thái hiểu Thúy Ngoan, chia sẻ với Thúy Ngoan:  “Yêu thơ, yêu đến đắm say/ Lấy thơ điểm tựa mặc ngày phôi pha”.  

Lời ru của “ Chị tôi” nay đã thành hiện thực, các con chị đã trưởng thành, thành đạt có chỗ đứng trong xã hội, các cháu nội, ngoại khỏe mạnh học giỏi chăm ngoan “Lời ru còn mãi ngân xa/ Thân cò sải cánh bao la giữa trời”. Hai câu kết của bài thơ thật khéo cả về nghĩa thực và nghĩa bóng. Nhà thơ Vũ Trong Thái cho ta thấy Thúy Ngoan, người đàn bà góa lái dọc con “thuyền đời” đầy bão táp phong ba, với những trải nghiệm cuộc đời đã tiếp thêm cho chị sức mạnh:  “Mặc cho con nước đầy vơi/ Thuyền chị vững lái sông đời dọc ngang”. Vâng, con thuyền của chị đã vượt qua bao sóng gió bão giông cập bến bình yên, đêm tối qua rồi bình minh lại tỏa sáng. 

Bài thơ không riêng cho nữ sĩ Thúy Ngoan. Mà bạn đọc còn cảm nhận thấy tác giả đồng cảm, chia sẻ với nỗi đau chung mất mát của những người đàn bà cô đơn lẻ bóng. Con “thuyền đời” gẫy lái giữa dòng không được xuôi thuyền mát mái.

Tôi cảm ơn nhà thơ Vũ Trọng Thái đã có bài thơ hay tặng nhà thơ Nguyễn Thị Thúy Ngoan một nữ sỹ thành phố Hoa Phượng Đỏ mà tôi ngưỡng mộ.

                                                                                                                                                 26-3-2021

                                                                                                                  Đỗ Trọng Kim

Người bình: Đỗ Trọng Kim

PCN CLB thơ Lục bát Tỉnh Hải Dương

Điện thoại: 0973284279

Biên tập & giới thiệu: Hồ Đình Bắc  BTV Lục Bát VN