Tôi ngồi giữa làng tôi đọc bài thơ "làng" của Kim Ô trên trang mạng Lục bát.com mà thấy lòng xa xót, đau đáu và nuối tiếc. Có lẽ mình hoài cổ quá chăng ? Có lẽ mình không nhận thức hợp với thời đại đổi mới này chăng. Có lẽ...Vâng, tác giả Kim Ô nói hộ chúng tôi nhiều điều qua một bài thơ lục bát không dài. Bài thơ gieo vào lòng người nhiều suy nghĩ, trăn trở và không biết làm thế nào nữa. Cũng may, trên đất nước ta, từ miền Nam, miền Trung đến miền Bắc, tuy sắc thái "Làng" có khác nhau, nhưng vẫn còn "làng" mặc dù có thể có những thay đổi mà những người cao tuổi, thậm chí cả những người trẻ tuổi vẫn cảm thấy có cái gì đó đang mất dần đi. Thôi, không nói nhiều đến cây đa giếng nước, rặng tre, rặng dừa mà chỉ nói làng bây giờ sao nó lại như thế. Ở vùng quê tôi Hưng Yên, nhiều làng bây giờ không còn là làng, phố lại chưa ra phố. Con người thì dở nông thôn dở thành thị, cái chân chất nông thôn thì dần mất đi, cái học đòi thành thị, dở dở ương ương thì lại cứ cho là sành điệu. Người Việt có mái tóc đen rất quyến rũ, nhất là đối với nữ thanh niên, nhưng nhiều cô nhiều chị đã không thương tiếc cắt bỏ "cái góc con người" thành ra cái tóc nam chẳng ra nam nữ không còn là nữ, nhìn đằng sau tưởng là con trai, nhìn đằng trước mới nhận ra con gái. Rồi mấy cô cậu choai choai đua nhau đi nhuộn tóc với các màu tây không ra tây phi không là phi, lại đàn đúm thuê hẳn xe tác xi đi đến một góc cánh đồng vắng vẻ mở nhạc trong xe và uống thuốc lắc nhảy với nhau, lợi dung chiếc cầu vượt chưa sử dụng mấy, nam nữ "tú nuy" thưởng trăng đến nỗi công an xã đi tuần bắt về trụ sở làm biên bản...

Làng tôi bây giờ khá nhiều nhà cao tầng với tiện nghi khá hiện đại. Nhưng đường làng ngõ xóm bị "gọt bới" hai bên, nhiều chỗ không dắt vừa chiếc xe máy. Khi người ta chỉ đạo làm đường bê-tông, người ta không tính đến hệ thống thoát nước nên hễ mưa xuống là ngập nước. Toàn xã trở thành "xã nước đen" rác và nước thải ứ lại lưu cữu nhiều tháng nhiều năm, để con người phải sống chung với ô nhiêm môi trường. Vậy mà, các nhà lãnh đạo cơ sở vẫn tưng bừng báo cáo thành tích và mở tiệc liên hoan. Khái niệm "làng" chỉ còn lơ mơ. Phát triển xây dựng khu công nghiệp là đúng, nhưng làm không đúng quy hoạch, làm ồ ạt, phá vỡ cảnh quan, lấy ruộng nông dân một cách vô tội vạ là có lối đối với các thế hệ con cháu sau này. Liệu chúng ta có thể sửa được lỗi lầm này không ? Những cánh đồng nhất đẳng điền ông cha ta phải xây dựng hàng trăm năm, thậm chí hàng nghìn năm mới thành, nay "công nghiệp về làng", nhiều cánh đồng "bờ xôi ruộng mật" bị biến mất. Ở làng tôi, trước đây có 1170 mẫu Bắc Bộ diện tích canh tác nay chỉ con hơn 200 mẫu "cài răng lược" ở mỗi thôn một ít. Người ta còn định cho chở cát về lấp cả những đoạn trung thủy nông để lấy đất bán làm nhà. "Làng" ư ? Làng đi đâu rồi. Các cụ già chân yếu tay mềm, làm sao mà ngày ngày trèo tầng ba từng tư được.

Đổi mới là cần, xây dựng công nghiệp là cần, nhưng làm sao nhất thiết phải lấy đất canh tác đổ nền dày đến một mét dựng cơ quan xí nghiệp mà không tận dụng ruộng trũng, thùng vũng sâu trũng ở đồng bằng, đồi núi còn hoang ở trung du miền núi mà xây dựng cụm khu công nghiệp, lại cứ lấy ruộng canh tác trên các cánh đồng nhất đẳng điền để làm công nghiệp, xây dựng đô thị mới và cơ quan. Nông dân thì thiếu ruộng sản xuất ra cái ăn cho toàn dân. Đô thị mới thì xây nhà lầu, biệt thự...bán cho ai, cho những người có tiền, có nhiều tiền. Làng bây giờ ở đâu, ở đâu, nhà thơ ?

Nguyễn Thanh Hà Dị Sử Mỹ Hào Hưng Yên
nguyenthanhhahy@gmail.com