TÂM TÌNH VỚI NGƯỜI ĐẾN SAU

Chắc là em giống tôi xưa
Dễ buồn vui với nắng mưa với mình
Chắc là em trẻ em xinh
Tóc mây một sợi kéo đình đổ xiêu
Chắc là em hạnh phúc nhiều
Khi ôm hoa tặng nhận điều hứa cho
Chắc là…
  sao ta đắn đo
Thương em, nói thật mà lo bời bời
Rồi mai hoa cải về trời
Thì em sẽ hiểu những lời lá răm!..
     

Nguyễn Thị Mai

Từ giọng đến điệu không hề thấy một thoáng tưng tức nào chứ đừng nói đến những lời mỉa mai thường gặp ở những người phụ nữ đến trước rồi không hiểu vì một lẽ nào đó mà đường ai nấy đi.

  “Chắc là em giống tôi xưa
Dễ buồn vui với nắng mưa với mình’’

Nói với tình địch nhưng người phụ nữ đến trước, chẳng chua ngoa một chút nào mà trái lại dịu dàng  khuyên răn em gái: Chị của em đã qua cái thời nông nỗi dễ buồn vui, ngày xưa chị cũng xinh  cũng trẻ như em, cũng làm xiêu đình đổ quán “tóc mây một sợi kéo đình đổ xiêu’’. Biết bao lần chị đã ngất ngây trong hạnh phúc khi người ấy “ôm hoa tặng nhận điều hứa cho’’. Thế rồi… Nhưng chuyện ấy không thể tái diễn, chị không cam lòng dứt áo ra đi mà còn chờ đợi, chớ đợi điều gì em có biết không? Chờ người đến sau đấy! Chị không phải hạng đàn bà không ăn được thì đạp đổ, chị chờ em tới để thổ lộ với em một điều: “Rằng hồng nhan tự nghìn xưa’’ cũng là một kiếp đàn bà như nhau chị đã lỡ để “sóng tràng giang lật thuyền’’ chị sợ rồi em lại dẫm lên con đường hạnh phúc đau khổ chị đã đi nên nán lại đợi em để gửi gấm một đôi lời …

Có thể tất cả những điều nói trên đều là suy đoán chủ quan của một con chim bị tên hễ thấy cành cây nào cong cong là sợ hãi nếu tác giả không hạ một câu thơ gãy đôi:

  “Chắc là… sao ta đắn đo’’

Điệp ngữ xuyên suốt là trong sáu câu thơ đầu đi liền một mạch tuy có giả định mà thật ra đã khẳng định cái điều tất yếu đã xảy ra với chị ngày trước - với em bây giờ song ngữ “chắc là’’ ở câu thứ bảy cộng thêm dấu chấm lửng mang tính chất giả định (chứ nếu lần này mà vẫn khẳng định thì chẳng còn gì để nói với em nữa đâu?). Tuy thế người phụ nữ nhân hậu ấy vẫn còn đắn đo, không biết người đến sau có hiểu lòng chị mà không vấp ngã hay vẫn xem chị “ghen tuông là chuyện người ta thường tình’’. Chị tìm cách nói khéo bằng lối ví von của ca dao cổ: “Rồi mai hoa cải về trời / Thì em sẽ hiểu những lời lá răm’’. Cải biên một vài hình ảnh của người xưa gợi cho người đến sau cảm hiểu những lời lá răm sẽ đắng cay, chua xót biết ngần nào nếu em nghĩ sai về chị để tấm thân trong trắng phải rơi vào bẫy tình.

Trong bài thơ không thấy  bóng dáng một người đàn ông nào dẫu là thấp thoáng đi nữa thế mà tính cách nhân vật ẩn tàng này vẫn lộ rõ… Chị em nhỏ nhẹ nhắc nhau mà làm những tên chuyên nước trước bẻ hoa rồi sau đó quất ngựa truy phong phải giật mình vì chân tướng đã bại lộ. Những cô gái “tóc mây một sợi’’ trên đời này cũng đừng chủ quan nhan sắc của mình đủ sức “kéo đình đổ xiêu’’ mà lơ là mất cảnh giác để đến khi hiểu được “những lời lá răm’’ thì sự đã rồi.

Đọc “Tâm tình với người đến sau” của Nguyễn Thị Mai gợi người đọc nhớ đến người phụ nữ bao dung nhân hậu trong bài thơ “Con đường’’ của Phan Thị Thanh Nhàn: “Nếu cùng người mới dạo chơi / Xin anh tránh nẻo đường vui ban đầu’’ Có khác là một người van xin người đàn ông của cuộc tình không vẹn đừng làm khổ người ta như từng làm khổ em xưa, còn một người không thèm đả động đến người ấy mà chỉ nhắc nhở khuyên răn em mình…

Cả hai người phụ nữ đều đáng yêu, đáng quý bởi dù nói với ai, nói như thế nào tấm lòng thương yêu con người vô hạn của họ cũng đáng cho chúng ta khâm phục cảm kích…

Theo tác giả Nguyễn Hàn Chung