ĐI TÌM NÉT DUYÊN TRONG  THƠ TÌNH  LỤC BÁT NGỌC MAI 

(In trong tập Thi đàn Trường Xuân số 8)

    Trong tập Thi đàn Trường Xuân số 8, tôi có đọc và chùm thơ để lại cảm xúc và ấn tượng nhất là chùm thơ của cô giáo Nguyễn Thị Ngọc Mai—Phó hiệu trưởng Trường THCS Hồng Hà- Đan Phượng – Hà Nội

   Chùm thơ Ngọc Mai có 4 bài đó“Bâng khuâng, Bỗng dưng, Vành trăng cong, Em vẫn là” .Bốn bài thơ đều có chủ đề về tình yêu.

   Tình yêu và con người luôn là mối quan hệ hữu cơ tồn tại trong một thực thể Người. Nếu một trong hai yếu tố bị “rơi” mất thì thực thể Người” đó cũng không… gọi là còn tồn tại nữa!


   Thế nên tình yêu luôn đắm say, hấp dẫn cho tất cả chúng ta - trẻ thơ, nam nữ và không loại trừ những người già! Tình yêu không có tuổi!

   Thơ người xưa đã viết nhiều về tình yêu. Các tác phẩm còn sống mãi trong người đọc.

  Nguyễn Du viết cả một truyện thơ dài 3254 câu thơ tình đắm say của ông chỉ kể về chuyện tình đa đoan của một người phụ nữ nhan sắc, tài hoa “Thúy Kiều”. Hồ Xuân Hương viết về tình yêu một cách chân chất. Không úp mở dài dòng “yêu thì nói? Yêu gì nói toạc ra. Đừng ấp úng như THẰNG NGỌNG ĐỨNG XEM CHUÔNG”!...

  Thơ tình dân gian còn sẵn sàng tỏ tình trong mọi tình huống ứng xử xã hội.

  Với chỉ một ý “mất cái áo” mà cũng vin ngay vào sự tỏ tình. Mà tỏ tình không rõ đối tượng. Tức là đối tượng nào đến cũng vui!?


“Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành Hoa Sen
Em được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà?”

Em ở đây là ai? Không có danh từ chỉ định. Sự ngỏ lời “ỡm ờ, vơ vào” ấy của thơ dân gian thật trong sáng và thật tuyệt vời!
Cách nói “ỡm ờ” trong tình yêu luôn là yếu tố nghệ thuật trong giao tiếp thơ tình.
Ngọc Mai đã nắm chắc được tố chất quan trọng trong thơ tình như vậy nên chị đã thể hiện trong giao tiếp thơ của mình cũng thật chân tình, tha thiết! Chị thổ lộ lòng mình một cách bâng quơ, ỡm ờ và rõ ràng không mục đích vụ lợi.

Chị viết (trong bài Bỗng dưng)


“Bỗng dưng lại nhớ người dưng
Tương tư lại cứ thẹn thùng mắt ai”

   Tương tư với người dưng. Tức là người chưa biết. Nhưng chị lại ỡm ờ viết “tương tư lại cứ thẹn thùng mắt ai”! Chữ “mắt ai” hóa ra Ngọc Mai đã thú nhận có một nhân vật cụ thể rồi!

  Câu thơ hấp dẫn, lôi kéo người đọc thơ mình rằng: “Không khéo là CHÀNG đấy” - sự “ỡm ờ” này chứng tỏ thơ Ngọc Mai rất gần với dòng nghệ thuật thơ truyền thống.

  Ngọc Mai không chỉ tương tư, thẹn trước “mắt ai” mà cao hơn một cấp độ tình yêu. Nàng thơ đã:

“Phải lòng vạt nắng chiều phai
Thẫn thờ buông gió hôm mai ngóng chờ”

   Nàng thơ lại ỡm ờ bảo rằng: “Phải lòng vạt nắng chiều phai” thôi! Có cụ thể sâu sắc gì đâu? Chẳng hy vọng gì ở một chút “vạt nắng chiều phai” ấy! Nhưng nàng vẫn “thẫn thờ buông gió hôm mai thẫn thờ”! Nàng thơ không buông tay, buông người mình - mà là “buông gió hôm mai ngóng chờ” - có nghĩa là ngày đêm thả gió tìm người tương tư? Tâm lý yêu là khao khát muốn thả hồn mình cho người (ai đó) mình yêu?

   Sự ỡm ờ trong tình thơ chính là kịch tính trong thơ! Là sự mong (chính người đọc) thông cảm với nỗi “tương tư người dưng” của mình (tác giả)

  Trong bài “Bỗng dưng” Ngọc Mai đã thú nhận tình yêu của mình với ai đó – là “Người dưng” của nàng thơ trách cứ “ỡm ờ” người dưng là:

“Ai đem rắc nhớ vào thơ
Để cho tôi cứ ngẩn ngơ sớm chiều
Tương tư nhớ, tương tư yêu
Nỗi niềm đọng hạt chất nhiều khát khao”

   Nỗi khát khao, mong đợi một ai đó thỏa mãn cho “nỗi niềm đọng hạt” của nàng?

   Nàng không “ỡm ờ” nữa mà thú thật lòng mình trong nỗi khát khao, chờ đợi! Đó cũng là kịch tính gọi mời bạn tình đến với tình thơ:

“Cuối đường gió thổi lao xao
Không dưng lại bỗng nghẹn ngào mùa dưng”

   Ngọc Mai chứng tỏ là người nữ sĩ sống ở nông thôn nhiều nên đã thông hiểu và tiếp thu được nhiều tình cảm chân thật trong ca dao nhân dân. Đó là thế mạnh trong sáng tác của Ngọc Mai.

    Bài “Bâng khâng” cũng có kiểu tỏ tình “ỡm ờ” như dòng ca dao Việt. Nàng viết:

“Hình như xuân đã về kìa
Chồi non, nõn biếc, hoa khoe sắc chờ
Bàn tay chạm những ngẩn ngơ
Mắt xuân sóng sánh, chạm mơ mộng hoài…”

   Mắt đã nhìn “chồi non, nõn biếc” “tay đã chạm” “Mắt đã nhìn sóng sánh” vậy mà nàng thơ vẫn “ỡm ờ” nói “hình như”?

   Khổ thơ đầu đầy kịch tính thu hút người đọc tiếp tâm sự của nàng thơ. Thì ra đọc mới hiểu bài thơ miêu tả sự “bâng khuâng” có thật trong lòng nàng thơ và nàng không “ỡm ờ” nữa! Mà thú thật rằng:

“Vườn Xuân chúm chím Đào phai
Thẫn thờ gót dạo nắng mai thẫn thờ
Tình xuân chạm ngõ ngẩn ngơ
Câu thơ ngóng đợi bên bờ sông ngân
“Trong nhau khao khát sớm chiều”
Tình xuân thức trải bao điều bâng khuâng

  Thơ Ngọc Mai có duyên và có tình. Sự hấp dẫn làm chạm tới sự thổn thức của trái tim người đọc chính là sự chân thật trong thơ của Ngọc Mai thể hiện. “Ỡm ờ” trong tình thật - đó là cách tỏ tình của nam nữ thanh niên nông thôn Việt Nam.
Ngọc Mai đã nắm bắt chuẩn mực về nghệ thuật đặc sắc dòng văn hóa thơ dân gian Việt Nam.

   Hy vọng đọc tập thơ tình sắp tới với nhiều kịch tính trong thơ sâu sắc của chị.

(Xin mời đọc lại bài thơ của Nguyễn Thị Ngọc Mai)

BÂNG KHUÂNG

Hình như xuân đã về kìa
Chồi non nõn biếc hoa khoe sắc chờ
Bàn tay chạm những ngẩn ngơ
Mắt xuân sóng sánh chạm mơ mộng hoài

Vườn xuân chúm chím Đào phai
Thẩn thơ gót dạo nắng mai thẫn thờ
Tình xuân chạm ngõ ngẩn ngơ
Câu then ngóng đợi bên bờ sông yêu

“Trong nhau khao khát sớm chiều”
Tình xuân thức trải… bao điều bâng khuâng

BỖNG DƯNG

Bỗng dưng lại nhớ người dưng
Tương tư lại cứ thẹn thùng mắt ai
Phải lòng vạt nắng chiều mai
Thẫn thờ buông gió hôm mai ngóng chờ

Ai đem rắc nhớ vào thơ
Để cho tôi cứ ngẩn ngơ sớm chiều
Tương tư nhớ tương tư yêu
Nỗi niềm đọng hạt chất nhiều khát khao

Cuối đường gió thổi lao xao
Người dưng lại bỗng nghẹn ngào mùa dưng
Ngọc Mai 6.11.2015



 Tác giả bình thơ : Phương Văn