PHẢI LÒNG

                                Phải đâu tấm lưới em đan

                          Quăng chao khắp chốn bến làng,sông quê

                               Bởi chưng,môi thắm tóc thề

                          Cỏ may vương áo bờ đê hôm nào

                               Mắt ai lọt sắc yếm đào

                           Buộc hồn buổi ấy theo vào bến mơ.

                                               Phạm Quốc Khánh

                               (Trích trong tập thơ “Thu mong manh”

                                 Nhà xuất bản Hội nhà văn-Trang 44)

(Lời bình:Vương Bảo

Quý tặng tác giả Phạm Quốc Khánh)                                             

    Tôi đã gặp anh một lần.Nhưng hơn một lần với bao ấn tượng đẹp và ấm áp về anh-Anh là Phạm Quốc Khánh. Được đọc tập thơ “Thu mong manh” Với hơn một trăm thi phẩm, càng hiểu hơn về cõi lòng anh. Đó là con người có trái tim đa cảm dồi dào sức sống.

       Chỉ một bài thơ “Phải lòng” mà biết bao sợi tình vấn vít. Đây là một cặp lục bát khởi nguồn:

                               Phải đâu tấm lưới em đan

                          Quăng chao khắp chốn bến làng,sông quê.

    Trai thanh, gái lịch,anh và em gặp nhau biết bao điều muốn nói. Nhưng làm sao mà nói được.Chỉ có thể “…đứng ở đằng xa, con mắt liếc lại…”, hay “Mận mới hỏi Đào…”.còn “Tấm lưới em đan”, em chẳng phải là thương nhân, không phải là thợ của một làng nghề. Mà hình ảnh “tấm lưới em đan” chỉ là một cách nói rất mỹ miều đầy chất thơ. Đó là hình ảnh tượng trưng khái quát. Bởi từ trái tim em rút những sợi tơ lòng đặt nên khuôn đan dệt của thời gian để tạo nên tấm lưới vô hình “Quăng chao” đến mọi không gian ở “bến làng, sông quê”.

     “Bến làng” và “Sông quê” những hình ảnh chân thực. Đây là nơi thuần khiết của quê hương. Nơi của bao cuộc tình hò hẹn . “Bến làng”, “Sông quê” đã giúp ta trưởng thành từ thuở thiếu thời đến khi ta lớn khôn.. “Tấm lưới em đan” cực kỳ nhạy bén, có thể đánh bắt được tát cả những gì cần bắt. Lưới em đan là lưới vô hình đã chăng ra thì biết bao cơn sóng gió của bão lòng phải dừng cấp độ.

      Và đây chỉ là một sự phỏng đoán:Anh biết em, hiểu em đã lâu nên mới khẳng định “Phải đâu”chứ không phải “ Biết là”, “Chính là”, “Đúng là”…

     “Phải đâu” là lời thanh minh khách quan, trung thực cho những sự hiểu nhầm. Sự hiểu nhầm nhiều khi đưa ta đi từ thất bại này đến thất bại khác. Nhất là hiểu nhầm trong ái tình thì hậu quả khó lường. Chẳng phải em đan lưới để đánh bắt tình đâu nhé!

            Hữu xạ tự nhiên hương, cái đệp đến là tự nó đến:

                               Bởi chưng,môi thắm tóc thề

                          Cỏ may vương áo bờ đê hôm nào

    “ Môi thắm tóc thề”một biện pháp nghệ thuật hoán dụ, bộ phận để nói toàn thể. “Môi thắm”là làn môi đẹp,không cần dùng mỹ phẩm trang điểm hay mỹ viện sửa sang mà bản thân nó đã có màu sắc dịu dàng. Đây là một người khỏe mạnh, đầy tư chất thông minh ,nhanh nhạy. “Tóc thề”là tóc đẹp của một tâm hồn trong sáng. Mái tóc như một tuyên ngôn của tình yêu (ngày xưa khi đã thực sự yêu nhau thì họ cắt tóc trao cho nhau để làm lời thề). Một khi đã yêu thì quyết một lòng dù cho sông cạn đá mòn, năm tháng chờ đợi cũng một lòng chung thủy “Tóc thề đã chấm ngang vai/Nào lời non nước, nào lời sắt son”-Truyện Kiều. “Tóc thề” còn là một hàm ngôn với ý là vậy! “Bởi chưng”của câu thơ lại là lời khẳng định cũng rất  khách quan cho một nhận định chủ quan duy nhất đúng. “Phải đâu” là một thanh minh thì “Bởi chưng”là một khẳng định.

       “Cỏ may vương áo bờ đê hôm nào”. Hình ảnh “cỏ may”là một hiện thực nhưng cũng là một ước mơ. Cỏ may biểu tượng của cuộc tình còn dang dở chưa có sự kết nối. “Có phải hồn anh hoa cỏ may”(Vũ Minh Châu), “Hồn anh như hoa cỏ may/Một chiều cả gió bám đầy áo em”(Nguyễn Bính). “Hoa cỏ may vương áo” chính là sợi tơ lòng  vương vấn.Sợi tơ lòng “cỏ may” ấy mới gần đây thôi,hình như hôm qua,hay hôm kia…nó là ‘hôm nào”,thời gian gần lắm,không gian cũng ở chỗ rất mộng đó là  “bờ đê”. “Cỏ may vương áo” là hạt mầm của tình yêu,là sợi tơ lòng của trái tim dội lên bao nhịp đập.

      Thế rồi tình cảm ấy lại thăng hoa:

                                Mắt ai lọt sắc yếm đào

                           Buộc hồn buổi ấy theo vào bến mơ.

     “Mắt ai”chẳng biết là mắt ai nữa. Nhưng « ai » là từ nói trống thế mà lại rất cụ thể không nói trống. « Ai » là nàng thơ, là nhân vật trữ tình trong thi phẩm. « Sắc yếm đào » là hình ảnh tượng trưng cho người con gái đẹp, là em. « Mắt ai » chính là mắt anh , cửa sổ tâm hồn của anh. Vậy là em dã ghi nhận bóng dáng anh, trong trái tim em đã « lọt » rồi đó. Còn anh đã được  

« Buộc hồn buổi ấy theo vào bến mơ. ». Cuộc sông là tươi đẹp. Cuộc sống có «  bến mơ » , nhưng cũng có bến thực . Mơ và thực có khoảng cách xa vời vợi nhiều khi thực và mơ không ăn nhập với nhau. Nhưng thực bao giờ cũng là sân đỗ của mơ. « Bến mơ » của anh đã có chỗ neo đậu. Đó là trái tim của « Sắc yếm đào ». Cặp lục bát kết thúc thi phẩm « Mắt ai lọt sắc yếm đào/Buộc hồn buổi ấy theo vào bến mơ » là một nút mở để toàn thi phẩm bừng sáng , cho trái tim chứa đầy bí mật  của « em » và của « ai » được thênh thang rộng mở. Cùng là một tiếng reo vui :Thế là « môi thắm tóc thề » đã « theo vào bến mơ ».

       Người xưa đã nói : « Tình yêu không có lỗi, lỗi là do hai người yêu nhau mà không biết đến hai chữ : « Vì nhau ». Bài thơ « Phải lòng » của Phạm Quốc Khánh là bài thơ tình. Xuyên suốt thi phẩm là những từ có giá trị khám phá « phải đâu » , «  bởi  chưng » những hình ảnh có giá trị tu từ đẹp « bến làng, sông quê » , những sắc thái tình cảm chân thực « môi thắm tóc thề » ,« bến mơ »… tất cả đã minh chứng cho một mối tình đẹp họ đã « Vì nhau » nếu mai này tổ ấm ấy được  dựng xây .

         Cám ơn tác giả Phạm Quốc Khánh dã cho tôi được thưởng thức một thi phẩm đẹp và thơ .

                                                                             Ngày 14/10/2016

                                                                                      Vương Bảo

                                                                                ĐT :0932.297.399

                                                                 Email :Vuongbao1938@gmail.com