ĐÊM TRƯỜNG

Ước gì về lại quê xưa
Đói cơm, thiếu áo nhưng thừa tình thương
Lắng nghe tiếng vạc đẫm sương
Đau từng bắp thịt, khớp xương rã rời.

Không quê sao lớn thành người
Chôn nhau, cắt rốn đời đời nhớ thương
Bấy giờ sống cảnh tha hương
Nỗi lòng chan chứa đêm trường vạc kêu.

Nguyễn Phi Diếu, 85 tuổi
286/17 Lê Hồng Phong, TP. Vũng Tàu

Lời bình : Nguyễn Thanh Tuyên

Ngoại bát tuần rồi, lại sống ở vùng Thiên thời Địa lợi Vũng Tàu mà người thơ vẫn trằn trọc khó ngủ bởi tiếng vạc đẫm sương tận quê xưa vọng lại, thì thật là người cả nghĩ. Thế mới thấu mỗi người ai cũng mang trong lòng những nỗi niềm riêng :

Bấy giờ sống cảnh tha hương
Nỗi lòng chan chứa đêm trường vạc kêu.

Tâm trạng trên tin rằng chỉ tồn tại ở những người nặng ân nghĩa, giầu xúc cảm, dễ đồng điệu với cõi đời. Tuổi cao chả dễ gì xê dịch đó đây, nên về quê trở thành sự ao ước chính đáng. Bởi ở đó ăm ắp tình làng nghĩa xóm, đã từng lá lành đùm lá rách, tắt lửa tối đèn có nhau suốt thuở hàn vi đói cơm, thiếu áo. Ai đắm lòng vào hoàn cảnh cơ cực mới thấm thía, và chấp nhận cụm từ “ Thừa tình thương ” và đủ niềm tin rằng tác giả không hề ngoa ngữ

Ước gì về lại quê xưa
Đói cơm, thiếu áo nhưng thừa tình thương

Giữa đêm đông trường giá lạnh mà bụng đói cật rét càng cám cảnh biết bao khi bất chợt nghe tiếng vạc thảng thốt trong sương. Âm thanh ấy đã hàng chục năm trôi qua mà vẫn văng vẳng theo suốt một đời :

Lắng nghe tiếng vạc đẫm sương
Đau từng bắp thịt, khớp xương rã rời.

Đây nữa, câu thơ “Đau từng bắp thịt, khớp xương rã rời.” cũng không hề xáo ngữ, khuếch đại. Nó có cơ sở khoa học để ta tin cậy. Chính thiếu đói làm suy giảm vi lượng nội mô, gây chuột rút, cứng hàm, loãng xương, khô khớp… Nạn đói lịch sử năm 1945 cướp đi 2 triệu mạng người nước Việt đã chứng minh cho câu thơ ấy.
Đêm trường xưa là thế! Nay dù phồn thực đủ đầy hẳn những tấm lòng nhân ái không ít đêm trường day dứt nhớ quê :

Không quê sao lớn thành người
Chôn nhau, cắt rốn đời đời nhớ thương

Ta thấy tác giả ơn huệ với mảnh đất sinh thành. Tuy xa xôi nhưng tấm hồn ông và con cháu đời sau tin rằng luôn đau đáu hướng về nguồn cội nơi gốc gác cắt rốn chôn rau.
Bài thơ giản dị. Nghệ thuật không cao xa. Hai khổ thơ ngắn nhưng đạt tình. Làm cho người đọc có niềm tin : đêm đêm ông cụ 85 tuổi vẫn thao thức, bồn chồn thương xót tiếng vạc xưa…

Bs Nguyễn Thanh Tuyên – Hải Phòng